Stan zapalny - poznaj listę produktów wyciszających stan zapalny.

Niejednokrotnie mogłaś przeczytać na naszym portalu, że w chorobie Hashimoto choruje nie tylko tarczyca, ale cały układ immunologiczny, czyli odpornościowy, którego zadaniem jest ochrona organizmu przed patogenami i różnymi chorobami. Poznaj listę produktów wyciszających stan zapalny.

Niestety w przebiegu chorób autoimmunologicznych, do których zaliczamy m.in. Hashimoto, chorobę Graves-Basedowa, RZS, PCOS, toczeń, bielactwo, jest on nadmiernie pobudzony i wytwarza przeciwciała, w tym skierowane przeciwko własnym tkankom, co skutkuje powstawaniem stanów zapalnych w organizmie oraz trwałym uszkodzeniem tkanek.

W przypadku choroby Hashimoto układ odpornościowy atakuje komórki tarczycy i zaczyna je niszczyć, prowadząc do stanu zapalnego.

Zapalenie przechodzi w postać przewlekłą i doprowadza do dysfunkcji pracy tarczycy w postaci jej niedoczynności a pacjent zaczyna odczuwać przykre dolegliwości, które są symptomami klinicznego zapalenia.

Jednym z kroków, aby odzyskać zdrowie w chorobach z autoagresji jest wygaszenie stanów zapalnych, dzięki czemu jesteśmy w stanie wprowadzić chorobę w stan remisji i odzyskać dobre samopoczucie oraz zdrowie.

Redukcja czynników prozapalnych i aktywacja „prowygaszeniowych”

Wygaszanie reakcji zapalnej może przebiegać dwutorowo:

Biernie – poprzez redukcję czynników prozapalnych, które aktywują zapalenie
Czynnie – poprzez aktywację „prowygaszeniowych” czynników, czyli takich, które działają agonistycznie na czynniki prozapalne hamując je.

W praktyce oznacza to, że powinniśmy rezygnować z produktów spożywczych, które działają prozapalnie (wygaszanie bierne) oraz wprowadzić do swojej diety produkty o charakterze przeciwzapalnym (wygaszanie czynne).

W ciągu ostatnich 5 lat wzrosła liczba doniesień naukowych na temat naturalnych związków przeciwzapalnych wspomagających pracę układu immunologicznego. Dzięki temu postępowi medycznemu możemy mówić o nowym spojrzeniu na dotychczasowe metody leczenia zapaleń i chorób ściśle z nim związanych.

Czynniki wykazujące działanie przeciwzapalne „wygaszające” przyczyniające się do hamowania różnych etapów reakcji zapalnej nazywane są mediatorami o charakterze agonistycznym. Na takiej samej zasadzie działają powszechnie znane leki przeciwzapalne i leku immunosupresyjne.

„Uzdrawiające” właściwości mediatorów „prowygaszeniowych” wykazują pochodne niektórych wielonasyconych kwasów tłuszczowych (WNKT), ale zacznijmy od podstawowej definicji kwasów tłuszczowych.

Co to jest tłuszcz?

Jest to jeden z podstawowych składników pokarmowych, który stanowi najbardziej skoncentrowane źródło energii w pożywieniu. Tłuszcz stanowi źródło energii dla naszych tkanek oraz narządów, a więc jest niezbędnym składnikiem odżywczym dla prawidłowego rozwoju układu nerwowego i hormonalnego. Jest również elementem budulcowym błon komórkowych, rozpuszcza i transportuje witaminy oraz jest nośnikiem smaku.

Tłuszcz zbudowany jest z różnej ilości atomów węgla (które połączone są ze sobą podwójnymi wiązaniami), wodoru i tlenu, ale mogą również zawierać fosfor i azot.

1 g tłuszczu dostarcza ponad dwa razy więcej kalorii niż pozostałe mikroskładniki – białko, węglowodany. Aż 9 kcal dostarcza 1g tłuszczu, dla porównaniu 1g białka i węglowodanów dostarcza 4 kcal.

Generalnie spożywanie tłuszczu raczej kojarzone jest negatywnie jako coś niezdrowego, podnoszącego cholesterol we krwi, przyczynę nadciśnienia tętniczego i nadmiernej masy ciała.

Diabeł tkwi w szczegółach, a dokładnie w rodzajach tłuszczów, ponieważ tłuszcz tłuszczowi nierówny, a poszczególne grupy tłuszczów różnią się od siebie składem, który z kolei warunkuje ich właściwości odżywcze oraz funkcję w organizmie.

Stan zapalny? Złe i dobre tłuszcze

Na miano złych tłuszczy zasługują tzw. tłuszcze trans. Uznawane są za bardzo szkodliwe dla naszego zdrowia. Nieprzypadkowo znajdują się one w produktach na ogół uznawanych za niezdrowe, których należy unikać, czyli w chipsach i krakersach, smażonych na głębokim tłuszczu frytkach oraz utwardzanej margarynie. Najlepiej wykluczyć ze swojej diety tego typu produkty i zapomnieć o nich raz na zawsze!

Ze względu na budowę tłuszczy, a dokładnie liczbę podwójnych wiązań w łańcuchu węglowym, wyróżniamy tłuszcze nasycone (brak podwójnych wiązań) i nienasycone kwasy tłuszczowe (różna liczna podwójnych wiązań).

Dostarczanie organizmowi w nadmiarze tych pierwszych głównie pod postacią tłustych produktów odzwierzęcych przyczynia się do wzrostu stężenia złego cholesterolu (LDL), który z kolei zwiększa ryzyko występowania chorób układu sercowo-naczyniowego.

Cechą tych tłuszczy jest forma stała, którą przybierają w temperaturze pokojowej. Wyróżniają się również odpornością na wysokie temperatury, dzięki czemu możemy stosować je w kuchni do tzw. obróbki termicznej i są to: smalec, masło, olej palmowy.

Uwaga, tłuszcze te posiadają wysoką temperaturę dymienia, co w praktyce oznacza, że jeśli podwyższymy temperaturę tłuszczu za wysoko zacznie on wydzielać toksyczne substancje dla naszego organizmu!

Źródłem kwasów nasyconych jak już wspomniałam wcześniej są również produkty odzwierzęce, w szczególności tłuste mięsa i wędliny.

Z drugiej strony naukowcy wykazali, że zastąpienie nasyconych kwasów nienasyconymi może spowodować odwrotny skutek, co oznacza, że możemy mówić o nienasyconych kwasach tłuszczowych jako tych potocznie zwanych dobrymi.

Wśród tej grupy tłuszczów wykazano, że pochodne niektórych kwasów tłuszczowych wykazują aktywność stymulującą układ immunologiczny do prawidłowego funkcjonowania.

Jakie tłuszcze stymulują układ immunologiczny?

W grupie nienasyconych tłuszczy ze względu na chemiczną budowę wyróżniamy tłuszcze jednonienasycone (zaliczamy do niej jedną rodzinę kwasów tłuszczowych omega-9) oraz wielonienasycone (zaliczamy do nich dwie rodziny kwasów tłuszczowych omega-3 i omega-6), które muszą być dostarczane do organizmu drogą pokarmową, ponieważ organizm nie jest ich w żaden inny sposób sam wytworzyć. Stąd nazywane są również niezbędnymi nienasyconymi kwasami tłuszczowymi (NNKT).

Kluczową rolę mediatorów odgrywają pochodne lipoksyny, rezolwiny, protektyny, marezyny pochodzące od wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z rodziny omega-6 i omega-3.

A dokładnie kwas linolowy (LA) i a-linelowy (ALA), który w organizmie przekształcony zostaje do kwasu archidonowego (AA) i dokozapentaenowy- omega 6 (DPA) należące do rodziny omega-6 oraz kwas eikozapentaenowy (EPA) i dokozaheksaenowy (DHA) pochodzący z grupy kwasów omega-3.

Kwasy te w organizmie ulegają wielu przemianom i syntezom, co w efekcie wykazuje działanie immunomodulacyjne o charakterze przeciwzapalnym i wygaszającym ostre reakcje zapalne.

Dlaczego warto wzbogacić dietę o NNKT?

Kondycja naszego układu odpornościowego zależy od wielu czynników, między innymi od genów, wieku, ogólnego stanu zdrowia, a także od sposobu odżywiania. Mimo, że dieta jest tylko jednym z wielu czynników, ma niezwykle istotne znaczenie dla funkcjonowania naszego układu odpornościowego a składniki pokarmowe, które podajemy naszemu organizmowi oddziaływają na barierę jelitową błon śluzowych oraz aktywność komórek w sposób prozapalny lub przeciwzapalny.

Źródło przeciwzapalnych kwasów tłuszczowych

Oleje roślinne oraz tłuszcze pochodzące z ryb i zwierząt morskich to najważniejsze źródła nienasyconych kwasów tłuszczowych w naszej diecie. Dostarczając je naszemu organizmowi powinniśmy pamiętać, aby wybierać głównie wysokogatunkowe produkty, ponieważ czynniki środowiskowe wpływają na jakość oraz ilość zawartych w nich tłuszczy, np. skład i ilość dobrych tłuszczy w rybie zależy od stanu fizjologicznego ryby, poru roku czy akwenu połowu.

W przypadku olei należy szczególną uwagę zwrócić na skład etykiety, ponieważ w ciągu długiego procesu tłoczenia i utleniania olejów producenci często dodają zbędne substancje chemiczne.

Pamiętaj, żeby nigdy spożywać zjełczałej oliwy i orzechów oraz nie smażyć kilkukrotnie na tym samym oleju.

Oto lista produktów, które zapewnią Ci w diecie naturalne bogactwo przeciwzapalnych kwasów tłuszczowych:

wątroba i mięso ryb morskich: łososia (najlepiej dzikiego), dobijaki (tobiasze), makreli, tuńczyka, śledzia, dorsza flądry i halibuta oraz oleje rybie (z wątroby rekina, dorsza)
owoce morza: ostrygi, przegrzebki, krewetki, kraby i glony
olej krokoszowy, słonecznikowy, kukurydziany, z pestek winogron, bawełniany
olej lniany, z orzecha włoskiego
zielone warzywa liściaste i kiełki, szpinak, awokado
siemię lniane (nieodtłuszczone), nasiona chia
orzechy, głównie orzechy włoskie