Spis treści
Tabletki antykoncepcyjne są jednym z popularniejszych leków. Badania pokazują, że około 16% Polek stosuje doustną antykoncepcję hormonalną [1]. Większość kobiet (ok. 90%) stosowała je chociaż raz w swoim życiu. Jednak stosowanie hormonalnych środków antykoncepcyjnych w chorobach tarczycy budzi wiele wątpliwości. Sprawdź, jak antykoncepcja hormonalna wpływa na tarczycę.
Stosowanie środków antykoncepcyjnych jest bezpieczną metodą i nie stanowi bezpośredniego zagrożenia u kobiet z Hashimoto czy niedoczynnością tarczycy [2]. Nie oznacza to jednak, że nie wpływa ona na samopoczucie czy stan tarczycy. Mimo że stosowanie antykoncepcji hormonalnej jest bezpieczne, niesie za sobą pewne powikłania.
Antykoncepcja przyjmowana doustnie ma długą listę skutków ubocznych, w tym wahania nastroju, które pojawiają się również w przypadku choroby Hashimoto [5]. Jeśli przyjmujesz nowe środki antykoncepcyjne, zwróć szczególną uwagę na swoje samopoczucie i nie ignoruj pogorszenia objawów. Jeśli wahania nastroju się nasilają, to znak, aby zmienić tabletki lub rozważyć inne metody zapobiegania ciąży. Jakie są inne skutki uboczne antykoncepcji hormonalnej?
Antykoncepcja a konwersja hormonów tarczycy
Jak zapewne wiesz, zdrowa wątroba jest bardzo istotna w chorobach tarczycy. To właśnie w niej zachodzi konwersja hormonów tarczycy z nieaktywnego T4 do aktywnego T3.
Działanie doustnych środków antykoncepcyjnych obciąża wątrobę – zaburzona praca tego narządu wiąże się z nieefektywnym wykorzystaniem leków na niedoczynność tarczycy (m.in. Euthyroxu, Leroxu), ponieważ w preparacie podawana jest nieaktywna forma hormonu (T4).
Leki na niedoczynność tarczycy nie będą wpływać na działanie tabletek antykoncepcyjnych, ale tabletki antykoncepcyjne mogą zmniejszać skuteczność leków na tarczycę, czego efektem może być zaburzona praca tarczycy.
Prawidłowe funkcjonowanie wątroby może zostać zaburzone, szczególnie w przypadku przyjmowania tabletek dwuskładnikowych [7].
Wpływ antykoncepcji na hormony tarczycy
Podczas stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych wzrasta poziom globuliny wiążącej tyroksynę (TBG), czyli białka transportującego tyroksynę (T4) we krwi., co ma negatywny wpływ na poziom T4 we krwi.
Najpopularniejszym powodem wzrostu TBG jest wzrost poziomu estrogenów pochodzących z doustnej antykoncepcji hormonalnej lub hormonalnej terapii zastępczej. Zwykle stosowane dawki estrogenów w doustnych środkach antykoncepcyjnych zwiększają stężenie TBG w surowicy o 30-50% [4].
Doustna antykoncepcja hormonalna prowadzi do wzrostu stężenia T4 o 20-35%. W momencie wzrostu stężenia TBG (na skutek stosowania tabletek) nasila się wiązanie nieaktywnej tyroksyny (T4) przez TBG, a w efekcie zmniejsza się stężenie wolnej tyroksyny (FT4) we krwi [4].
Jak widzisz, wpływ antykoncepcji na hormony tarczycy nie pozostaje bez znaczenia. Aby utrzymać odpowiednie stężenie hormonów konieczna jest ich dodatkowa synteza przez tarczycę. Z uwagi na rosnące zapotrzebowanie na tyroksynę konieczne może być więc zwiększenie dawki przyjmowanej lewotyroksyny [4].
Skutki uboczne antykoncepcji – niedobory witamin i składników mineralnych
W wielu badaniach wykazano wpływ doustnej antykoncepcji hormonalnej na niedobory wielu witamin i składników mineralnych, w tym tych istotnych dla funkcjonowania tarczycy. Przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych wiążę się z niższym poziomem witamin z grupy B (w szczególności B12, B6, B2, kwasu foliowego), witaminy C, witaminy E, cynku, selenu i magnezu [6].
W badaniach szczególnie podkreśla się wpływ doustnej antykoncepcji na poziom selenu. Pierwiastek ten wpływa na produkcję aktywnej formy hormonów tarczycy i chroni ją przed destrukcyjnym działaniem nadtlenku wodoru. Z kolei niedobór cynku umożliwia konwersję hormonu T4 do T3 i jest niezbędny do produkcji TSH [6].
Magnez jest elementem niezbędnym dla prawidłowego funkcjonowania każdej komórki w organizmie – w chorobach tarczycy poprawia pracę gruczołu tarczowego. Wielokrotnie udowodniono, że przyjmowanie doustnej antykoncepcji wiąże się z obniżeniem poziomu magnezu w surowicy. Zbyt niski poziom tego pierwiastka wiąże się z takimi objawami jak: spadek energii, problemy ze snem, bóle głowy czy obniżenie odporności [6].
Leki antykoncepcyjne mogą wpływać także na poziom witamin z grupy B. Choć badania w tej kwestii nie są jednoznaczne, warto mieć to na uwadze, gdyż niedobory tych witamin często występują u osób cierpiących na zaburzoną pracę tarczycy. W przypadku przyjmowania doustnych preparatów hormonalnych zaleca się suplementację kwasu foliowego [6].
Antykoncepcja hormonalna a prolaktyna
U kobiet z Hashimoto często występuje podwyższony poziom prolaktyny. Jest to hormon wytwarzany głównie przez przysadkę mózgową, który ma wpływ przede wszystkim na laktację. Jednak jego działanie nie kończy się na tym, ponieważ oddziałuje też na układ rozrodczy i odpornościowy.
Zbyt wysoki poziom prolaktyny przyczynia się do braku owulacji, miesiączek czy niepłodności.
U około 20% kobiet stosujących doustną antykoncepcję hormonalną rozwija się łagodna hiperprolaktynemia, czyli zespół objawów związanych ze zwiększonym wydzielaniem prolaktyny. [3]. Przyjmowanie tabletek antykoncepcyjnych w chorobach tarczycy może nasilać ten efekt.
Antykoncepcja hormonalna: tak czy nie?
Doustne środki antykoncepcyjne nie regulują hormonów, nie leczą, a działają jedynie objawowo. Leki te maskują objawy, ale nie adresują przyczyny. Jeśli rozważasz przyjmowanie tabletek lub stosujesz je ze względu na uciążliwe objawy, to warto rozważyć działanie przyczynowe.
Doustna antykoncepcja ma długą listę powikłań i, jak widzisz, może wpływać na wiele aspektów istotnych dla prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Przed rozpoczęciem antykoncepcji, a nawet w trakcie, warto rozważyć jej plusy i minusy, aby tę decyzję podjąć świadomie.
Jaka inna metoda antykoncepcyjna przy niedoczynności tarczycy?
Pamiętaj, że tabletki antykoncepcyjne nie są jedyną możliwością. Skuteczność antykoncepcji hormonalnej jest wysoka, ale jeśli nie czujesz się dobrze, korzystając z tej formy antykoncepcji lub nie chcesz ryzykować wystąpienia skutków ubocznych, możesz rozważyć poniższe metody:
- prezerwatywy (dla mężczyzn i kobiet),
- wewnątrzmaciczna wkładka niehormonalna,
- preparaty zawierające środki plemnikobójcze,
- Fertility Awareness Methods.
Podsumowanie
Jak widzisz, antykoncepcja hormonalna wpływa na tarczycę w istotnym stopniu. Problemy z tarczycą nie są jednak przeciwwskazaniem do przyjmowania antykoncepcji. Warto pamiętać, że tak jak w przypadku każdego leku, istnieją skutki uboczne przyjmowania antykoncepcji hormonalnej. Dlatego decyzja o jej stosowaniu powinna zostać podjęta pod opieką lekarza, po rozważeniu wszelkich za i przeciw. Jeśli jednak w Twoim wypadku antykoncepcja hormonalna jest dobrze tolerowana, to nie musisz z niej rezygnować.
[1] https://zdrowa-ona.pl/ginekologia/antykoncepcja/co-warto-wiedziec-o-antykoncepcji/ponad-50-polek-nie-stosuje-zadnego-rodzaju-antykoncepcji-powodem-moze-byc-brak-edukacji-seksualnej-oraz-czesto-bezpodstawna-obawa-przed-powiklaniami/
[2] https://www.researchgate.net/publication/333018936_Contraception_in_Autoimmune_Diseases
[3] Vilar L., Vilar C.F., Lyra R., Freitas M.D.C.: Pitfalls in the Diagnostic Evaluation of Hyperprolactinemia. Neuroendocrinology. 2019,109, 7-19. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30889571/
[4] Torre F., Calogero A.E., Condorelli R.A., Cannarella R., Aversa A., La Vignera S.: Effects of oral contraceptives on thyroid function and vice versa. J. Endocrinol. Invest. 2020, 43, 1181-1188. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32219692/
[5] Mu E., Kulkarni J.: Hormonal contraception and mood disorders. Aust. Prescr. 2022, 45, 75-79. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC9218393/
[6] Palmery M., Saraceno A., Vaiarelli A., Carlomagno G.: Oral contraceptives and changes in nutritional requirements. Eur. Rev. Med. Pharmacol. Sci. 2013, 17, 1804-1813. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23852908/
[7] van Aerts R.M.M., Bernts L.H.P., Gevers T.J.G., Kievit W., Koopmans L., Nieboer T.E., Nevens F., Drenth J.P.H.: Estrogen-Containing Oral Contraceptives Are Associated With Polycystic Liver Disease Severity in Premenopausal Patients. Clin Pharmacol. Ther. 2019, 106, 1338-1345. https://ascpt.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/cpt.1553
Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni: 119,00 zł.
Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni: 119,00 zł.
Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni: 217,00 zł.
Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni: 119,00 zł.
Najniższa cena w ciągu ostatnich 30 dni: 299,00 zł.
